TIMLAITINHYEU.HEXAT.COM
Thế Giới Giải Trí
Chất hóm hỉnh trong
Ca dao tình yêu Nam
Bộ Sự mộc mạc hồn
nhiên ở từ ngữ, cách
thể hiện dung dị và
ngộ nghĩnh gây nên
những bất ngờ thú vị
là chất hóm hỉnh
thường thấy trong ca
dao tình yêu Nam bộ.
Đó cũng là biểu hiện
tính cách đặc trưng
của người dân nơi
đây. Trước hết là
chất hóm hỉnh không
cố tình, không dụng
công, toát ra một
cách tự nhiên qua
những từ ngữ mộc
mạc; không hề trau
chuốt chân thật đến
độ người nghe phải
bật cười. Một anh
chàng quá đỗi si tình
đã trở thành 'liều
mạng': 'Dao phay kề
cổ, máu đổ không
màng Chết thì chịu
chết, buông nàng anh
không buông' Một cô
nàng thật thà cả tin
đã giật mình 'hú vía' vì
kịp thời nhận ra 'chân
tướng' đối tượng:
'May không chút nữa
em lầm Khoai lang khô
xắt lát em tưởng cao
ly sâm bên Tàu' Có
những nỗi niềm tương
tư ấp ủ trong lòng,
nhưng cũng có khi
người ta không ngại
ngần thổ lộ trực tiếp
với bạn tình: 'Tôi xa
mình hổng chết cũng
đau Thuốc bạc trăm
không mạnh, mặt nhìn
nhau mạnh liền' Họ là
những người lao động
chân chất, nên cũng
bày tỏ tình cảm với
nhau bằng thứ khẩu
ngữ thường ngày
không chưng diện,
màu mè, tuy vậy, cái
tình trong đó cũng
mãnh liệt và sâu sắc.
Đây là lời tâm sự của
một anh chàng đêm
hôm khuya khoắt lặn
lội đi thăm người yêu:
'Thương em nên mới
đi đêm Té xuống bờ
ruộng đất mềm hổng
đau May đất mềm
nên mới hổng đau
Phải mà đất cứng ắt
xa nhau phen này'
Chàng thật thà chất
phác, nhưng mà cũng
có chút ranh ma đấy
chứ? Chất hóm hỉnh
đã toát ra từ cái 'thật
thà tội nghiệp'. Nhưng
phần lớn vẫn là sự
hóm hỉnh mang tính
chất đùa nghịch. Một
chàng trai đã phóng
đại nỗi nhớ người yêu
của mình bằng cách
so sánh ví von trào
lộng: 'Vắng cơm ba
bữa còn no Vắng em
một bữa giở giò
không lên' Nỗi vấn
vương tơ tưởng đi
vào tận giấc ngủ khiến
chàng trở nên lú lẫn
một cách buồn cười:
'Phòng loan trải chiếu
rộng thình Anh lăn qua
đụng cái gối, tưởng
bạn mình, em ơi!'
Nhưng cái độc đáo là
ở đây nỗi niềm đó lại
được bộc lộ một cách
hài hước: 'Tôi xa mình
ông trời nắng tôi nói
mưa Canh ba tôi nói
sáng, giữa trưa tôi nói
chiều' Có một chút
phóng đại làm cho lời
nói nghe hơi khó tin!
Nhưng hề gì. Chàng nói
không phải cốt để đối
tượng tin những điều
đó là sự thật mà chỉ
cốt cho nàng thấu hiểu
tấm tình si của mình.
Nàng bật cười cũng
được, phê rằng 'xạo'
cũng được, miễn sao
hiểu rằng mình đã
phải ngoa ngôn lên
đến thế để mong
người ta rõ được lòng
mình. Lại có một
chàng trai đang thời
kỳ tiếp cận đối tượng,
muốn khen cô nàng
xinh đẹp, dễ thương
mà khó mở lời trực
tiếp. Để tránh đột
ngột, sỗ sàng, chàng
đã nghĩ ra một con
đường vòng hiếm có:
'Trời xanh bông trắng
nhụy huỳnh Đội ơn bà
ngoại đẻ má, má đẻ
mình dễ thương' Mục
đích cuối cùng chỉ đơn
giản là khen 'mình dễ
thương' mà chàng đã
vòng qua năm non bảy
núi. Bắt đầu từ thế
giới tự nhiên - trong
thế giới tự nhiên lại
bắt đầu từ ông trời -
tạo hóa sinh ra những
loại cây, hoa đẹp đẽ -
rồi mới bước qua thế
giới của loài người -
trong thế giới loài
người lại từ hiện tại
ngược dòng lịch sử để
bắt đầu từ tổ tiên
ông bà, tới thế hệ cha
mẹ, rồi tới nhân vật
chính - 'mình'. Thật là
nhiêu khê, vòng vo
tam quốc làm cho đối
tượng hoàn toàn bất
ngờ. Những lời ngộ
nghĩnh kia dẫn dắt tới
sự hiếu kỳ háo hức
muốn biết 'chuyện gì
đây', cho đến khi cái
kết cục thình lình xuất
hiện làm cho cô nàng
không kịp chống đỡ…
Nhưng mà nó thật êm
ái, thật có duyên biết
bao, nên dù phải đỏ
mặt, cô hẳn cũng vui
lòng và không thể
buông lời trách móc
anh chàng khéo nịnh!
Ngược lại, cũng có
những lời tỏ tình khá
táo bạo, sỗ sàng,
nhưng hình ảnh thì lại
hết sức ngộ nghĩnh,
dí dỏm: 'Con ếch ngồi
dựa gốc bưng Nó kêu
cái 'quệt', biểu ưng cho
rồi' Những người nghe
câu 'xúi bẩy' này
không thể không bật
cười, còn đối tượng
xúi bẩy cùng lắm cũng
có thể tặng cho người
xúi có phần trơ tráo
kia một cái nguýt dài.
Những câu ca dao
hóm hỉnh không chỉ
bật lên từ tâm trạng
đang vui, tràn đầy hy
vọng, có khi 'rầu thúi
ruột' mà họ vẫn đùa.
Những trắc trở trong
tình yêu nhiều lúc
được trào lộng hóa để
ẩn giấu nỗi niềm của
người trong cuộc:
'Thác ba năm thịt đã
thành bùn Đầu thai
con chim nhạn đậu
nhánh tùng chờ em'
Quả là 'khối tình thác
xuống tuyền đài chưa
tan', nên chàng lại
quyết tâm chờ tiếp ở
kiếp sau cho đến khi
nào nên duyên nên nợ.
Kiên nhẫn đến thế là
cùng! Khi chàng trai cố
gắng đến hết cách
vẫn không cưới được
người mình yêu,
không biết trút giận
vào đâu, bèn đổ lỗi
cho một nhân vật
tưởng tượng: 'Quất
ông tơ cái trót Ổng
nhảy tót lên ngọn cây
bần Biểu ông se mối
chỉ năm bảy lần, ổng
hổng se' Thái độ
quyết liệt trong tình
yêu lắm lúc được thể
hiện đầy ấn tượng.
Anh chàng hay cô
nàng trong câu ca dao
dưới đây đã xem cái
chết nhẹ như lông
hồng. Thà chết còn
hơn là lẻ bạn! 'Chẳng
thà lăn xuống giếng cái
'chũm' Chết ngủm rồi
đời Sống chi đây chịu
chữ mồ côi Loan xa
phượng cách biết
đứng ngồi với ai?' Có
chàng trai thì quyết
tâm đem tuổi thanh
xuân gửi vào cửa
Phật: 'Nếu mà không
lấy đặng em Anh về
đóng cửa cài rèm đi
tu' Chàng vừa muốn
tỏ lòng mình vừa
muốn thử lòng người
yêu. Và cô nàng cũng
tỏ ra quyết tâm
không kém. Chàng đi
đến đâu nàng theo
đến đó để thách thức
cùng số phận: 'Tu đâu
cho em tu cùng May ra
thành Phật thờ chung
một chùa' Bằng câu
đùa dí dỏm của mình,
cô nàng đã làm nhẹ
hẳn tầm nghiêm trọng
của vấn đề trong tư
tưởng anh chàng và
cũng hóa giải tâm tư
lo âu, phiền muộn của
chàng - 'Có gì đáng bi
quan đến thế? Cái
chính là em vẫn giữ
vững lập trường' -
đồng thời cũng hàm
thêm chút chế giễu -
'Mà có chắc là tu được
không đấy?'. Khi yêu,
nhiều cô gái cũng
mạnh dạn bày tỏ tình
cảm của mình không
kém các chàng trai.
'Phải chi cắt ruột đừng
đau Để em cắt ruột
em trao anh mang về'
Không tiếc cả thân
thể, sinh mạng của
mình, nhưng cô gái
chỉ… sợ đau, thật là
một cái sợ đầy nữ
tính rất đáng yêu. Hay
khi chàng trai muốn
liều mình chứng tỏ
tình yêu, nhưng cũng
lại 'nhát gan' đến bật
cười: 'Gá duyên chẳng
đặng hội này Tôi chèo
ghe ra sông cái, nước
lớn đầy… tôi chèo vô'
Tinh nghịch, hóm hỉnh
những lúc đùa vui và
cả những khi thất
vọng, đó là vũ khí tinh
thần của người lao
động để chống chọi
những khắc nghiệt
của hoàn cảnh. Những
chàng trai, cô gái đất
phương Nam đã lưu
lại trong lời ca câu hát
cả tâm hồn yêu đời,
ham sống, hồn nhiên
của họ trên con
đường khai mở vùng
đất mới của quê
hương tiếp nối qua
bao thế hệ - Đó là tinh
thần phóng khoáng,
linh hoạt, dày dạn ứng
biến của những con
người 'Ra đi gặp vịt
cũng lùa; Gặp duyên
cũng kết, gặp chùa
cũng tu'...
